Yetki Belgesi Hakkında Merak Edilenler
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 42. maddesi kapsamında kurulan meslek birliklerinin kuruluş ve işleyişine ilişkin hükümleri içeren "Telif Hakları Alanında Meslek Birlikleri Yönetmeliği" 07/04/2022 tarihli ve 31802 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ile daha önceden kurulmuş ve mevcut meslek birlikleri ile federasyonların, tüzüklerini ve birliğin işleyişine dair diğer düzenlemeleri en geç 1 Ocak 2023 tarihine kadar yapacakları olağanüstü genel kurul toplantısı ile Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmeleri öngörülmüştür. Söz konusu Yönetmelik, meslek birliği üyeliği için yetki belgesinin alınması gerekliliğini vurgulayarak meslek birliklerinin münhasır hak takip yetkisi hususunu netleştirmiştir. Böylelikle hak sahipleri, meslek birliğine üye olabilmek için bu Yönetmelik esaslarına ve meslek birliklerince belirlenen koşullara uygun olarak bir yetki belgesi vermek mecburiyetindedirler. Yetki belgesi verilmesiyle birlikte, yetki belgesine konu hak sahibinin sahibi olduğu mali hakları (çoğaltma, yayma, temsil ve umuma iletim) tam ruhsat şeklinde kullanma yetkisine sahip olan meslek birlikleri, bu hakların idaresi ve takibi, telif ücretlerinin tahsili ve dağıtımı konularında münhasıran yetkilidir. Nitekim, hak sahipleri ancak meslek birliğine yetki belgesi vermekle ve birlikçe üyelik başvurusu kabul edilmesi suretiyle meslek birliklerine üye olabilmektedir. Bu kapsamda, yetki belgesinde belirtilen haklar, meslek birliğinin faaliyet gösterdiği alanda hak sahibinin yayımlanmış veya alenileşmiş bütün eserleri için geçerlidir.
Meslek birliğine üyelerinin vermiş olduğu yetki belgesi imzalandığı tarihten itibaren 10 yıl için geçerli olup, sürenin sona ermesinden en az 1 yıl önce noter aracılığı ile yetki belgesi feshedilmediği takdirde, yetki belgesi aynı süre için aynı şartlarla uzatılmış sayılır.
Hak sahipleri, en geç 6 ay öncesinden noter aracılığıyla meslek birliğine bildirmek kaydıyla yetki belgesini feshedebilir. Üyenin bildirimi üzerine veya herhangi bir şekilde yetki belgesinin feshi halinde; feshin ancak takvim yılı sonunda yürürlüğe girmesine meslek birliği karar verebilecektir.
Tüm bu açıklamalar ışığında, meslek birliğimiz; hak sahiplerince verilecek yetki belgesine konu mali hakları kendi adına kullanmaya, üçüncü kişilere kullandırmaya, kullanmaktan men etmeye, kullanımlar karşılığında ödenen ücreti teslim almaya, bu hakların takibi ve tahsili için her türlü kazai, idari ve icrai yollara müracaat etmeye ve takip etmeye yetkili ve yükümlü olup, bu yetki ve haklar meslek birliklerine kanunen tanınmış hak ve yetkilerdir. Meslek birliğinin hak sahipleri adına hareket ederek bahsi geçen haklarını koruyabilmesi için meslek birliklerinin bu konuda hak sahibi olduğunu ortaya koyabilmesi yetki belgesi ile mümkün olmaktadır. Özetle, meslek birliklerİnin sahip olduğu yetki belgesi toplu hak yönetimi için olmazsa olmaz belge niteliğindedir.
Av. Meliha AKBİLEK (LL.M.)
MESAM Hukuk Departmanı Yetkilisi
